Meebuigen met eisen van werkgever of vasthouden aan beroepsnormen?  

Belangrijke oproep: ervaar jij ook steeds meer druk op de professionaliteit?

Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW) zei een maatschappelijk werker dat haar werkgever de professionele invulling van haar werk bepaalt; bepaalde vragen mogen bijv. alleen nog maar in groepswerk behandeld worden.
Tijdens bijeenkomsten over de nieuwe beroepscode voor maatschappelijk werkers zei een maatschappelijk werker dat de werkgever had bepaald dat de hulpverlening aan cliënten die twee keer een afspraak niet nakomen moet worden afgesloten.
Een andere maatschappelijk werker zei dat zij als (bedrijfs)maatschappelijk werker al lang niet meer volgens de beroepswaarden kan werken en dat commerciële belangen steeds meer voor beroepswaarden, zoals vertrouwelijkheid gaan.
Conclusie: er lijkt een trend gaande dat niet de uitvoerende professional aan de hand van eigen deskundigheid en professionele logica bepaalt hoe het beste de professie uit te oefenen, maar de werkgever in protocollen en op basis van financiële en/of commerciële belangen.
Deze signalen hoor ik steeds meer. En maatschappelijk werkers, begeleiders, docenten, etc. lijken daar soms zelfs in te berusten. En dat vind ik zorgwekkend!

Vooral de cliënt is gebaat bij duidelijkheid: bepaalt de professional wat de professionele ruimte is om op basis van eigen deskundigheid te handelen of bepaalt de werkgever dat? Uiteraard dienen maatschappelijk werkers overleg te plegen met de werkgever en verantwoording af te leggen. Maar het buigen voor inhoudelijke eisen op professioneel niveau van de werkgever valt niet onder overleg of verantwoording afleggen. Daarmee komt het beroep op een (af)glijdende schaal en worden beroepswaarden, inclusief professionele kwaliteitseisen steeds minder waard.

Ik vraag jullie als deelnemers van de kennisgroep Professionalisering Maatsch. werk twee dingen:
1. Te reageren als je zelf ook constateert dat de professionaliteit in zijn algemeenheid of in je eigen werksituatie onder druk staat; dat de beroepscode, beroepswaarden, professionaliteit en professionele autonomie steeds minder worden geaccepteerd.
Als dat zo is: meldt het rechtsboven onder ‘Discussies’: klik daar op: Professionaliteit onder druk?
Of stuur (als je liever anoniem wilt blijven een e-mail naar jbuitink@xs4all.nl (vertrouwelijkheid gegarandeerd)

2. Te reageren op onderstaand voorstel over een landelijk meldpunt.

Mijn VOORSTEL is om (onder auspiciën van de NVMW)  een LANDELIJK MELDPUNT te starten, waar maatschappelijk werkers en sociaalagogisch werkers (lid of geen lid van de NVMW) kunnen melden dat ze door druk van werkgever of bureaucratie moeite hebben om te kunnen werken volgens kwaliteits- en ethische beroepsrichtlijnen. Indien gewenst kan in overleg bekeken worden of bemiddeling mogelijk is. Met het overzicht dat ontstaat kunnen mogelijk ook acties, bijv. richting politiek of werkgevers, worden gevoerd.
Dit voorstel komt tegemoet aan twee punten:
a. Ondersteuning van individuele sociaal werkers
b. Het in stand houden van beroepsethiek en het beroep!

Ad a. Ondersteuning van individuele sociaal werkers
Als trainer van de NVMW-training over het werken met de nieuwe beroepscode signaleer ik dat veel professionals onder druk staan. Door bureaucratie of door financiële, commerciële ontwikkelingen. In het bedrijfsmaatschappelijk werk, maar ook in het AMW, ziekenhuis- en verpleeghuismaatschappelijk werk, schoolmaatschappelijk werk of andere functies. "Als het je niet aanstaat ga je maar weg", is soms zelfs de reactie van werkgevers. Niet beseffend dat ze met de verplichting van inschrijving in het beroepsregister feitelijk zelf onderschrijven dat maatsch. werkers volgens de beroepsstandaard moeten werken...!
Hoe dan ook: veel maatschappelijk werkers hebben er moeite mee dat ze onder druk staan en op de kwaliteit van hun professie moeten inleveren. Ze voelen zich daarbij soms machteloos en alleen. “Want je werk geef je ook niet zomaar op!”
Die collega’s verdienen respect en aandacht en zo mogelijk ondersteuning! Het is te makkelijk om te roepen ‘dan ga je toch weg’, want inderdaad, je werk geef je niet zomaar op! Ik vind het daarom belangrijk dat professionals dit bij een landelijk meldpunt kunnen melden. Om daarmee inzicht te krijgen in de problematiek en om hen zo mogelijk en zo gewenst te ondersteunen.

Ad b. Het in stand houden van beroepsethiek en het beroep
Als er steeds meer professionals onder druk komen staan; als steeds meer professionals – soms stapje-voor-stapje – concessies aan hun beroep (moeten) doen, dan blijft er uiteindelijk geen beroep meer over. Dan worden Beroepscode en Beroepsprofiel betekenisloze documenten. Dan zijn professionals werknemers geworden die een functie zonder professionele autonomie, zonder beroepswaarden uitoefenen. Dan bestaat het beroep niet meer!
Staan we met zijn allen voor het beroep, voor de beroepswaarden of staan we het toe dat het beroep verder afglijdt?  
Vanuit de signaleringsplicht voel ik in ieder geval de noodzaak dit signaal onder jullie aandacht te brengen. In de hoop op reacties!

Reacties graag onder ‘Discussies’ (rechterkolom); klik daar op: Professionaliteit onder druk?


Reacties in discussies (1)

Reageer op deze consultatie in een nieuwe discussie

  • Professionaliteit onder druk?
    Startvraag/Stelling
    Zie mijn Consultatie ´Meebuigen met eisen van werkgever of vasthouden aan beroepsnormen?´ hiernaast (klik op Inhoud)

    Ik vraag jullie hieronder te reageren op de volgende vragen:

    1. Staat de professionaliteit in zijn algemeenheid of in je eigen werksituatie onder druk?

    2. Wat vind je van mijn voorstel voor een Landelijk meldpunt?

    Tip: zie ook de Links in de rechterkolom.
    Gewijzigd:26/11/2012
    Eerdere Reacties
    Deze discussie raakt mij in het hart.
    Je zou een twee deling kunnen maken in de clienten van het maatschappelijk werk. Zij die nog elders terecht kunnen bijvoorbeeld bij een psycholoog of groepswerk. En die eigenlijk nergens anders terecht kunnen omdat er een generalistisch en systeemgerichte aanpak nodig is. Waarbij regie vragen een grote rol spelen.
    Ik zie dat met name de hulpverlening aan de kwetsbare doelgroep onder druk buiten beeld blijft of weer raakt.
    Mijn vroegere directeur noemde dat:' via de onderste lade verdwijnen".
    Iemand die niet op afspraak komt alleen een brief sturen wanneer hij binnen 14 dagen niet meer reageert het dossier gesloten wordt. Een wachtlijst van 4 maanden waarop alleen de aanmeldingen staan die echt niet meer te verwijzen zijn enz enz.
    Ik heb in bijeenkomsten o.a met Lia van Doorn, al vaker gevraagd of de NVMW niet het voortouw zou kunnen nemen om de
    situaties waarbij dilemma's die vooral door de werkgever/geldverstrekker worden veroorzaakt, daar landelijk iets mee te doen. In mijn optiek is daar meer voor nodig dan signalering. Ik merk dat de individuele werkers of opbranden, doordat zij hun werk volgens hun beroepsopvatting willen blijven uitvoeren. Of een houding ontwikkelen die ingegeven lijken door een overlevingsdrang.
    Ik merk door de grote werkdruk en managers die vakinhoudelijk niet meer weten waar het over gaat. Ik meer vrije tijd in mijn werk ga steken en probeer mezelf in de spiegel aan te kunnen blijven kijken.
    Mijn vraag aan NVMW is om landelijk de vragen aan de orde te stellen als:
    - Is het algemeen maatschappelijk werk nog voor iedereen of kiezen we bewust voor de zwakke doelgroep?
    - is het maatschappelijk werk ook iets die een "deel" van de problematiek doet of werken we generalistisch?
    - Het Nieuwe Welzijn vind ik de zwaardere doelgroep niet meer terug. Die is niet te helpen met licht ingrijpen. Wat zegt mijn beroepsnorm als ik deze op aanmelding krijg en ik bijvoorbeeld alleen een voedselbank aanvraag voor een jaar doe en de rest maar laat, geen tjid voor.
    Kortom:
    De dilemma's die nu voor elke maatschappeljik werker persoonlijk gelden, een groter geheel geven
    Ik hoor veel om mij heen dat de professionaliteit erg onder druk staat. Veel instellingen moeten aan strenge verantwoordingseisen van financiers voldoen en zijn daarnaast gedwongen om te bezuinigen. Dit betekent dat goede beroepskrachten worden ontslagen en meer werk met minder mensen gedaan moet worden. Ik werk in een traject vanuit MOVISIE met wijkmaatschappelijk werkers en individueel opbouwwerkers en hoewel de insteek van dit sterke samenwerkingsverband heel positief klinkt, blijkt het in de praktijk lastig te zijn om sociaal werk in de wijk goed op te kunnen zetten. Er wordt namelijk wel gestreefd om licht en preventief te werken en 'zwaardere' cases snel toe te leiden naar gespecialiseerde hulp, maar de praktijk laat zien dat veel maatschappelijk werkers alleen tijd hebben voor deze 'zwaardere' cases te "handelen" en dat ze die vaak nergens naartoe kunnen leiden. Mensen komen niet in aanmerking voor specialistische hulp, de samenwerkingsverbanden tussen verschillende professionals is niet helder, waardoor toeleiding moeilijk is. Gevolg is dat veel maatschappelijk werkers (in verschillende settingen) steeds meer en meer moeten doen, nog steeds alles moeten verantwoorden en ondertussen geen tijd hebben om te werken met clienten bij het water nog niet tot hun lippen staat. Door de stijgende werkdruk, de strengere regels, verantwoordingseisen en de bezuinigingen wordt het lastig voor professionals om goede kwaliteit te blijven leveren. En je kunt het ze echt niet kwalijk nemen, want het gros doet dit werk nog steeds met veel passie. Bij MOVISIE wordt een training aangeboden voor professionals om vitaal te blijven, omdat we zien dat professionals steeds harder gaan werken en hun eigen welzijn hierin vergeten. Deze training helpt individuele professionals heel goed, maar ik ben het er ook mee eens dat zaken landelijk moeten veranderen. Of de eisen van financiers moeten anders worden, of er moeten betere prioriteiten worden gesteld over wat de maatschappelijk werker wel en niet oppakt....ik weet het niet precies. Nu wordt het maatschappelijk werk een groeiende opsomming van tientallen verschillende taken en dat zal toch een keer moeten ophouden.
    Ik vind het heel goed dat er wordt nagedacht over een manier om dit aan de kaart te stellen. Dit kan een landelijk meldpunt zijn. Ik zal er zelf ook nog eens over nadenken...

    Voortzetting van eerdere discussie: VOORSTEL VOOR LANDELIJK MELDPUNT.

    De discussie hierboven werd ook gevoerd in de NVWM-groep op Linkedin. Daaruit selecteer ik de volgende reacties:

    Ik denk dat het opstarten van een meldpunt een goede zaak is. Ik doe de deeltijd opleiding Social Work (MW) laatste jaar, ben nog idealistisch, maar maak mij tevens zorgen over de toenemende werkdruk. Volgens mij beleving bewaken collega's i.v.m. de bezuinigingen en reorganisaties hun eigen grenzen niet voldoende en/of tijdig.

    Ik merk zelf ook dat ik als maatschappelijk werker in de knel kom op het werk. Was voorheen het voor mijn functie een vereiste dat je bv mw had als opleiding, nu opeens niet meer. Inherent hieraan hoef ik niet meer te rekenen op steun voor mijn professionele ontwikkeling.
    Daarnaast zie ik de ontwikkeling van steeds meer bemoeienis vanuit de gemeente die de regie moet en wil voeren en daarmee ook wil bepalen hoe ik mijn werk moet doen bv. En zo kan ik nog wel meer voorbeelden noemen. Ik vraag me wel eens af: Het is mijn taak om de cliënt tot z'n recht te kunnen laten komen in wisselwerking met de omgeving. Maar ik voel me als mw’er zelf knel zitten.

    Ik denk dat het opstarten van een meldpunt een goede zaak is. Ik doe de deeltijd opleiding Social Work (MW) laatste jaar, ben nog idealistisch, maar maak mij tevens zorgen over de toenemende werkdruk. Volgens mij beleving bewaken collega's i.v.m. de bezuinigingen en reorganisaties hun eigen grenzen niet voldoende en/of tijdig.

    De financier bepaalt en de certificering bepaalt de protocollen ( en er komen steeds meer protocollen) waardoor de discretionaire ruimte, de eigen professionaliteit meer en meer onder druk komt te staan. Ik moet zeggen dat ik het zelf als dilemma ervaar om kritische noten te uiten. Dus een meldpunt waar je ook anoniem kunt melden lijkt me een goede zaak.
    Een melding lijkt me een stap in een proces van de weg kwijtraken in je instelling. Je vindt nergens gehoor. In het wekelijks werkoverleg met je collega's niet. Bij je leidinggevende niet. In werkbegeleiding niet. Bij je supervisor niet. Ook bij de vertrouwenspersoon va de instelling niet. Ten einde raad bel de NVMW. Misschien had je dat al veel eerder moeten doen.... melding één ding, maar adequate hulp om je standpunt te bepalen cq vast te houden en je weg te bepalen veel belangrijker.

    (Lees alle reacties in de notitie: ‘Deze discussie raakt mij in het hart’; zie rechterkolom onder 'Links'

    VOORSTEL
    Mede gelet op de diverse reacties is mijn VOORSTEL om een LANDELIJK MELDPUNT te starten, waar maatschappelijk werkers en sociaalagogisch werkers (lid of geen lid van de NVMW) kunnen melden dat ze door druk van werkgever of bureaucratie moeite hebben om te kunnen werken volgens kwaliteits- en ethische beroepsrichtlijnen. Waar gewenst kan in overleg bekeken worden of bemiddeling mogelijk is.
    Een dergelijk meldpunt kan meer aandacht genereren voor de werkelijke betekenis van professionele autonomie, kan collega’s desgewenst ondersteunen en kan inventariseren hoe groot de druk in de praktijk is. Dat levert meer inzicht op om te kunnen bekijken welke actie nodig is om het beroep en de beroepsethiek in stand te houden.
    Ik vind een dergelijk meldpunt bij uitstek een taak van de NVMW.
    Bij de ledenvergadering van 8 november 2012 zal ik dit voorstel dan ook mondeling herhalen.

    Reacties blijven welkom!
    Sjef de Vries 3/11/12

    Zeer goed initiatief. Ik krijg steeds meer verhalen te horen van werkers die gedwongen worden om met een bepaalde methode of protocol te werken. Bijvoorbeeld geen Oplossingsgericht werken maar Triple P. Wat mij het meest verbaast is dat dat meestal inhoudelijk door de lokale overheid bepaald wordt en dat welzijnsmanagers zich daarin voegen. Dat terwijl we weten dat het geloof in wat je doet en hoe je werkt de kwaliteit en het effect van een hulpverlening meer bepaalt dan de methode.
    Zo bepaalt de overheid steeds meer: een verplicht aantal Eigen Kracht conferenties, geen individuele hulpverlening meer, rouw problemen, scheidingsproblemen moeten vlug verwezen worden, alleen lichte interventies etc. Alsof de overheid de inhoudelijk expert is. Het zijn meestal financiële motieven en lekentheorieën over hulpverlening die dergelijke besluiten sturen, niet een zorgvuldige afweging van de belangen van kwetsbare mensen.
    En verder; de neiging is om bij grote problemen om de sterke man te roepen. In de grote problemen die ontstaan in het welzijnsbeleid horen we steeds mee de roep om de breed inzetbare generalist, de alleskunner dicht bij de mensen die op alle terreinen vlug kan ingrijpen. Deze mensen worden inmiddels overladen met taken en verwachtingen die niemand waar kan maken. Welzijn Nieuwe Stijl claimt juist ruimte voor de professional en zijn professionaliteit.
    Het wordt tijd dat met name de managers van al die MW-instellingen opkomen voor hun werkers en zich verzetten tegen onmogelijke eisen en ontoelaatbare inmengingen in het professionele handelen.
    Dank je Sjef, voor je duidelijke reactie en adhesiebetuiging voor het initiatief om een landelijk meldpunt te starten. Ik heb het opgenomen in de selectie van reacties. Zie onder 'Links': 'Deze discussie raakt mij in het hart'.
    Zoals aangekondigd heb ik het voorstel voor een landelijke meldpunt ingebracht bij de ledenvergadering van de NVMW. Daar bleek dat iedereen de signalen en zorgen over de aantasting van de professionele autonomie in het werk serieus neemt. De NVMW zelf doet dat zeker ook. En zegt regelmatig signalen en vragen op dit gebied te krijgen en te beantwoorden. Dat gaat gewoon door. De NVMW heeft echter geen tijd en menskracht om aan een speciaal landelijk meldpunt te werken. Zoals directeur Lies Schilder (terecht) zegt: "De NVMW is geen service-instituut, maar een beroepsvereniging vóór en dóór leden. Een vereniging die staat of valt met het gezamenlijke werk van actieve leden" (zie ook NVMW-Nieuwsbrief d.d. 12 nov. 2012).
    De hint is duidelijk. We kunnen dit als leden oppakken! Daartoe zullen enkele actieve leden het initiatief nemen om een landelijk meldpunt uit te werken. Daarbij zal medewerking nodig zijn van ervaren professionals die willen reageren op signalen en zorgen van professionals waar ze door druk van werkgever of bureaucratie moeite hebben om te kunnen werken volgens kwaliteits- en ethische beroepsrichtlijnen. Een andere taak is dan om samen te beoordelen welke lijn er in de signalen zit en wat daar voor actie of beleid op zou kunnen / moeten volgen. Dan functioneert het pas echt als landelijk meldpunt. Het moet geen klaaglijn worden, maar duidelijk perspectief gaan bieden in het belang van de kwaliteit van het beroep. Als we meer duidelijkheid hebben wat we willen en hoe we dat willen organiseren dan overleggen we dat weer met de NVMW en vragen we of het onder de vlag van de NVMW kan.
    Ondertussen zijn reacties uiteraard welkom.
    Wordt vervolgd.
    PS. Dit bericht staat ook in de LinkedIngroep van de NVMW onder het item 'Professionaliteit staat onder druk. Tijd voor een Landelijk Meldpunt Professionele autonomie'.
    Ik wil inhaken op deze discussie.

    Voor mijzelf zijn de gebeurtenissen in het werkveld aangaande bezuinigingen en veranderen tweeledig. De veranderingen en bezuinigingen nemen met zich mee dat we ons als beroepsgroep sterker en concreter kunnen gaan profileren, we kunnen niet anders noem het een overlevingsstrategie. Aan de andere kant zie ik een beweging waar ik minder energie van krijg. Jonge professionals, zoals ik zelf, worden om financiële redenen uit organisaties weg bezuinigd. Eigenlijk halen de organisaties die de veranderingen en het innovatief vermogen goed kunnen gebruiken de kracht en de energie van het nieuwe welzijn uit hun organisaties door de jonge professionals massaal aan de kant te schuiven. De rede is steeds hetzelfde 'het geld raakt op' zodoende kan het tijdelijk contract niet worden verlengd of wordt het niet tijdig omgezet naar een vast contract. Organisaties reageren naar mijn mening hier uit angst en laten zich slachtoffer worden van de ontstane situatie. Ergens is het te begrijpen, maar toch zijn de gevolgen groot. Want voor het eerst in mijn carrière zit ik nu zonder werk thuis. De banen liggen niet voor het oprapen en voor de vacatures die er al zijn komen vaak meer dan 100 reacties binnen. In plaats van dat het maatschappelijk werk zich als werkveld sterk maakt om sterker uit deze crisis te komen bevechten en beconcurreren de individuele werkers zich bij iedere vacature die voorbijkomt. Het is jammer dat het zo ver heeft moeten komen......

    Ik wil jullie vragen mee te denken. Juist vanuit jullie ervaringen uit het leven en juist vanuit andere sectoren. Ik heb jullie kennis en ervaring nodig maar alle anderen, die in dezelfde situatie zitten als ik, hebben dat ook nodig. Laten we elkaar door de crisis helpen door elkaar waar dan ook te steunen. Ik vraag om hulp en ondersteuning om weer aan het werk te komen en me als professional weer in te zetten voor de cliënt, het werkveld en mezelf, wie biedt?